Miskraam
Het kan zijn dat jullie zwangerschap eindigt in een miskraam. Dit is verdrietig en brengt veel onzekerheid met zich mee. We leggen je uit wat een miskraam is, hoe deze verloopt en hoe je hiermee om kunt gaan.
Wat is een miskraam?
Een miskraam betekent dat de zwangerschap is gestopt in de eerste zestien weken. Het kindje leeft niet meer.
Hoe merk je dat je een miskraam krijgt?
Een miskraam kan lijken op ongesteld zijn. Je hebt wat buikpijn en licht bloedverlies, dat later erger wordt. De pijn of kramp zit onder in je buik en/of rug. Een miskraam kan langzaam op gang komen, maar je kan ook direct veel bloedverlies en buikpijn hebben.
Het kan ook zijn dat je geen klachten hebt, maar tijdens een echo ontdekt dat de zwangerschap is gestopt. Er is dan geen kloppend hartje (meer) te zien. Dit heet ook wel een gemiste miskraam (je hebt het niet gemerkt). De medische term voor gemiste miskraam is het Engelse ‘missed abortion’. Je kan ervan schrikken als je deze term leest of hoort. Maar er wordt hier niet mee bedoeld dat de zwangerschap bewust is beëindigd. De term daarvoor is: abortus provocatus.
Wat zijn oorzaken van een miskraam?
De oorzaak van de meeste miskramen is een aanlegstoornis. Een eicel en een zaadcel smelten bij de bevruchting samen. De bevruchte eicel gaat zich daarna delen en zo groeit er een vruchtje. Soms gaan de bevruchting en de eerste celdeling niet goed. Er ontstaan dan afwijkingen in het vruchtje, waardoor het niet verder groeit en sterft. Dit kan al kort na de bevruchting gebeuren, maar ook later. Meestal zijn deze afwijkingen niet erfelijk. Een klein deel van miskramen komt tot stand door een andere oorzaak, zoals een vleesboom, infectie, innesteling die niet goed verloopt of afwijkende baarmoedervorm.
Kan je een miskraam voorkomen?
Je kan een miskraam niet voorkomen. Het gebeurt vanzelf, zonder dat je er invloed op hebt. Een miskraam komt dus ook niet doordat je iets verkeerd hebt gedaan. Een gezonde leefstijl zorgt wel voor een kleinere kans op een miskraam. Het helpt bijvoorbeeld om een gezond BMI te hebben, niet te roken en geen alcohol of drugs te gebruiken. Maar dit kan een miskraam niet voorkomen.
Hoe vaak komt een miskraam voor?
Ongeveer één van de tien zwangerschappen eindigt in een miskraam. Naar schatting krijgt ongeveer 25% van alle vrouwen ooit met een miskraam te maken.
Wat moet je doen als je denkt dat je een miskraam hebt?
Neem contact met ons op wanneer je bloedverlies hebt tijdens de zwangerschap. Bloedverlies hoeft niet altijd te betekenen dat je een miskraam hebt. Er kunnen ook andere oorzaken zijn. We zullen je een aantal vragen stellen. Aan de hand van de situatie geven we informatie en advies. We spreken af wanneer we weer contact hebben en of het zinvol is om een echo te maken.
Als blijkt dat je inderdaad een miskraam hebt, is het daarna belangrijk om ons te bellen wanneer je:
- zoveel bloed verliest dat je een paar keer in één uur een nieuw, dik maandverband nodig hebt;
- langer dan 3 uur veel bloed verliest (kortdurend heftig bloedverlies is normaal)
- koorts hebt boven de 38 graden;
- duizelig bent en het gevoel hebt dat je gaat flauwvallen;
- ongerust bent, vragen hebt of behoefte hebt aan steun.
Hoe verloopt een miskraam?
Als de miskraam vanzelf begint, verlies je bloed en krijg je krampen in je buik. Dit wordt vaak langzaam erger. De krampen zorgen ervoor dat je baarmoedermond een beetje opengaat en dat het vruchtje naar buiten wordt geduwd. Dit gebeurt meestal na een paar dagen. Vaak verlies je wat (kleine) bloedstolsels. Daarna wordt het bloedverlies minder. Meestal stopt het binnen een paar dagen tot een week.
Het kan ook gebeuren dat je geen klachten hebt, maar dat de miskraam wordt ontdekt tijdens een echo. Er is dan geen kloppend hartje te zien. Of er is een leeg vruchtzakje te zien. Dat betekent dat het vruchtje al heel vroeg is gestopt met groeien. We bespreken dan met je wat je kan doen. Er zijn drie opties:
1. Afwachten
Wanneer je hoort dat er sprake is van een miskraam, is dit meestal een heftig bericht wat veel impact heeft. We adviseren daarom om eerst een aantal dagen af te wachten. Dit geeft ruimte om afscheid te nemen van de zwangerschap en om je lichaam de kans te geven de miskraam op natuurlijke wijze te laten verlopen. Medisch gezien is afwachten veilig en het heeft geen gevolgen voor een volgende zwangerschap. Tevens kunnen vrouwen een natuurlijke miskraam vaak beter verwerken.
Een spontane miskraam vindt meestal binnen twee weken plaats, maar soms duurt het iets langer. Wil je liever niet afwachten, of gebeurt er in deze periode niets? Dan kunnen we je verwijzen naar de gynaecoloog. Die maakt opnieuw een echo en bespreekt samen met jullie welke mogelijkheden er zijn om de miskraam op gang te brengen.
2. Medicatie
Misoprostol is een medicijn dat kan helpen om een miskraam op gang te brengen als deze niet vanzelf begint. Misoprostol wordt voorgeschreven door de gynaecoloog. Het zijn tabletten die je zelf vaginaal inbrengt. Meestal begint de miskraam 1 tot 2 dagen nadat je het medicijn hebt gebruikt.
Een voordeel van misoprostol is dat het proces lijkt op een natuurlijke miskraam. Het lichaam stoot het zwangerschapsweefsel zelf af, zonder dat er meteen een operatie nodig is. Wel kan het medicijn flinke buikpijn en krampen veroorzaken. Daarvoor mag je paracetamol gebruiken. Soms komt niet al het weefsel vanzelf mee en is alsnog een ingreep (curettage) nodig.
3. Curretage
Dit is een (korte) medische ingreep in het ziekenhuis. De gynaecoloog haalt met een dun zuigertje het vruchtje weg uit de baarmoeder. Je krijgt een lichte narcose en de ingreep duurt 10-15 minuten. Het voordeel van een curretage is dat je de ingreep in kunt plannen. Dat geeft minder onzekerheid dan afwachten. Een nadeel van een curettage is dat er verklevingen in de baarmoeder kunnen komen. Als dit gebeurt, kan het moeilijker zijn om opnieuw zwanger te worden. Ook is er bij een volgende zwangerschap iets meer kans op een miskraam, een vroeggeboorte en een vastzittende placenta. Daarbij komt de placenta na de geboorte niet vanzelf naar buiten.
Je mag rustig nadenken over je besluit. Deze Keuzekaart kan je hierbij helpen.
Welke adviezen zijn er als je een miskraam hebt?
Bij een miskraam is er kans op een ontsteking. Daarom zijn dit de adviezen zolang je bloed verliest:
- Gebruik geen tampons.
- Ga niet in bad, naar een zwembad of naar de sauna. Douchen kan wel.
- Geen seks met penetratie (geen penis of vingers in de vagina).
Bij pijn kan je paracetamol gebruiken: twee tabletten van 500 mg. Dit mag elke zes uur. Als het nodig is, kan je daarnaast deze pijnstilling innemen: Ibuprofen (drie keer per dag 400 mg) óf Naproxen (twee keer per dag 500 mg).
Naast deze adviezen kan emotionele steun belangrijk zijn. Je kan vragen of je partner of iemand anders bij je blijft. Misschien wil je liever alleen zijn. Dan kan je ook vragen of je mag bellen als je verdrietig of angstig bent. Je mag ons ook altijd bellen als je daar behoefte aan hebt.
Wat moet je doen als het bloedverlies niet overgaat?
Bel ons als het bloedverlies door de miskraam langer dan twee weken aanhoudt. Het kan zijn dat er wat weefsel in de baarmoeder is achtergebleven. Dit heet een incomplete miskraam. Als het nodig lijkt, kan dit worden onderzocht met een echo.
Hoelang na een miskraam kan je opnieuw proberen zwanger te worden?
Je zou direct na een miskraam opnieuw zwanger kunnen worden. Je lichaam herstelt snel nadat het bloedverlies van de miskraam is gestopt. Dan begint de maandelijkse cyclus weer en krijg je weer een eisprong. De vraag is ook wanneer je emotioneel toe bent aan een nieuwe zwangerschap. Sommige ouders willen eerst wat tijd nemen voor de emoties die ze ervaren door het verlies.
Is een gezonde zwangerschap mogelijk als je al meer miskramen hebt gehad?
Sommige vrouwen krijgen twee keer of vaker een miskraam. Dit heet: herhaalde miskramen. Vaak is hier geen duidelijke oorzaak voor. Een gezonde zwangerschap blijft dan gewoon mogelijk. Het risico op een miskraam neemt wel iets toe na herhaalde miskramen.
Als je twee keer of vaker een miskraam hebt gehad, kunnen we je doorverwijzen naar een gynaecoloog. Die kan onderzoek doen naar de oorzaak. Soms blijkt er bijvoorbeeld een afwijking aan de baarmoeder of eierstokken te zijn. Maar vaak wordt er geen oorzaak gevonden.
Een miskraam gehad: hoe verder?
Het vruchtje of lichaam van het kindje bekijken
Na een miskraam kun je, als je dat wilt, je kindje nog even zien en afscheid nemen. Dit kan met de zogenaamde watermethode. Hierbij vang je het vruchtje op tijdens de miskraam, bijvoorbeeld met een kom, vergiet of bakje in het toilet. Spoel het lichaampje daarna voorzichtig schoon met water.
Je kunt je kindje vervolgens opbaren in een bakje met koud kraanwater. In het water blijft het lichaampje goed zichtbaar en mooi. Dit kan een liefdevolle manier zijn om in alle rust afscheid te nemen en je kindje nog even bij je te hebben.
Aangifte bij de gemeente
Als je een kindje bent verloren door een miskraam, kun je ervoor kiezen om hem of haar te laten bijschrijven in de Basisregistratie Personen (BRP) bij de gemeente. Dit kan zowel voor de moeder als voor de vader, en het maakt niet uit hoe lang geleden de miskraam heeft plaatsgevonden. Wil je dit doen, dan kunnen wij een ‘Verklaring van het verlies van je kindje tijdens de zwangerschap’ voor je opstellen. Met deze verklaring kun je bij de gemeente een verzoek indienen om je kindje officieel te laten registreren. Voor veel ouders is dit een waardevolle manier om erkenning te geven aan hun verlies.
Begraven of cremeren
Na het doormaken van een miskraam kan je ervoor kiezen om het kindje te begraven of te laten cremeren. Overigens is officieel begraven of cremeren verplicht vanaf 24 weken zwangerschap. Maar het kan en mag dus ook bij kortere zwangerschappen. Bij een miskraam mag je kindje bijvoorbeeld ook begraven in het bos of in eigen tuin.
Hoe verwerk je een miskraam?
Lichamelijk herstel
Lichamelijk herstel je meestal vrij snel na een miskraam. Je kunt nog ongeveer twee weken wat bloedverlies of bruine afscheiding hebben. Het is verstandig om te wachten met vrijen tot dit helemaal is gestopt.
Een nieuwe zwangerschap is in principe meteen mogelijk, maar veel mensen kiezen ervoor om te wachten tot de eerste menstruatie weer op gang komt . Dit is meestal zo’n 4 tot 6 weken na de miskraam. Slik bij een zwangerschapswens foliumzuur, eet gezond en gevarieerd en beweeg regelmatig. Bepaald medicijngebruik kan schadelijk zijn. Bespreek dit zo nodig met je huisarts of met ons tijdens een kinderwensconsult.
Ben je opnieuw zwanger? Dan is het heel begrijpelijk als je je zorgen maakt. Rond de 6 à 7 weken kun je een vroege echo laten maken. Als er dan een kloppend hartje te zien is, is de kans groot dat alles goed verloopt. Gelukkig gaan de meeste zwangerschappen na een miskraam gewoon goed.
Psychisch herstel
Iedereen reageert anders op verlies. De meeste vrouwen hebben het psychisch moeilijk na een miskraam. Je kan je verdrietig, teleurgesteld, wanhopig of neerslachtig voelen. Een miskraam is veelal een streep door je toekomst en het brengt abrupt een einde aan alle plannen, gedachten en dromen over je verwachte kindje. Geef jezelf ook de ruimte voor dit rouwproces.
Tips
Websites
Boeken
- Als je een prille zwangerschap verliest. Bernard Spitz Manu Keirse en Annemie Vandermeulen
- Als je je kindje verliest in de zwangerschap. Invulboek. Miriam van Kreij
- Als je zwangerschap misloopt. Martha van Buuren