Miskraam

Iedereen heeft wel mensen in zijn omgeving die ooit een keer een miskraam hebben gehad. Maar natuurlijk hoop je dat zelf nooit te hoeven meemaken.
Toch kan het jou ook overkomen. Tien procent van de zwangerschap voor de 12 weken eindigt in een miskraam! Dat is best veel.
Naast het lichamelijk ongemak hiervan is vooral de emotionele verwerking van een miskraam heftig. De impact hiervan wordt door velen onderschat.
Daarom zullen we je zo goed mogelijk tijdens deze periode hopen te begeleiden, en zorg geven naar je behoefte.

Hoewel iedere miskraam anders is en we individueel advies en begeleiding hierin heel belangrijk vinden volgt hier vooral algemene informatie.

Verschijnselen
Eén van de eerste verschijnselen die op een miskraam kunnen wijzen is vaginaal bloedverlies. Maar slechts in de helft van de gevallen treedt er daadwerkelijk een miskraam op, in de overige gevallen heeft het bloedverlies een andere oorzaak. Verder kunnen de volgende verschijnselen duiden op een miskraam:

  • Afname van zwangerschapsverschijnselen zoals misselijkheid en gespannen borsten
  • Menstruatieachtige pijn dat over kan gaan in heftige krampen in de onderbuik

Los van elkaar komen deze klachten regelmatig voor bij een intacte zwangerschap. Wanneer je meer van deze klachten herkent, raden wij je aan contact met ons op te nemen.

Oorzaak
De oorzaak van een miskraam ligt in 95% van de gevallen aan een aanlegstoornis, zoals een chromosomale stoornis of andere aangeboren afwijking. In negen van de tien gevallen gaat het hier om een niet-erfelijke afwijking, zodat er geen gevolgen zijn voor een volgende zwangerschap.
In de overige 5% van de miskramen kan de oorzaak gevonden worden in een afwijkende vorm van de baarmoeder, een baarmoeder met een vleesboom, een hormonale stoornis of een infectie.
Wanneer je voor het eerst een miskraam meemaakt is er geen reden voor verder onderzoek naar de oorzaak hiervan. Dat wordt pas geadviseerd bij meerdere miskramen, maar zelden wordt er een duidelijke verklaring gevonden. Een miskraam is niet altijd te voorkomen. Natuurlijk is de kans op een miskraam kleiner wanneer je gezond leeft.

Hoe vaak komt het voor
Ongeveer 1 op de 10 zwangerschappen eindigt in een vroege miskraam. De kans op een miskraam neemt toe met de leeftijd:
< 35 jaar: een kans van 1 op 10
35-40 jaar: een kans van 1 op 5 à 6
40-45 jaar: een kans van 1 op 3
> 45 jaar: een kans van 1 op 2

Wat te doen bij een miskraam
In principe zijn er drie mogelijkheden: een spontane miskraam afwachten, de miskraam op gang brengen door het gebruik van misoprostol  of een curettage.

Afwachten
In veel gevallen stoot de baarmoeder de zwangerschap na verloop van tijd zelf af. Binnen welke termijn is per geval verschillend, maar vaak binnen twee weken. Wanneer dit proces op gang komt, krijg je geleidelijk aan krampende pijn in je onderbuik die steeds heftiger wordt en vaak neemt het bloedverlies toe. De baarmoedermond gaat dan een stukje open waardoor het vruchtzakje en de kleine placenta geboren worden. Is de miskraam achter de rug, dan is de pijn vrij snel weg, maar het bloedverlies kan nog even aanhouden.

Bij de volgende verschijnselen adviseren we je om ons direct te bellen:

  • Bij heftig bloedverlies, alsof er een kraantje open staat
  • Bij aanhoudende pijn
  • Bij koorts (>38°)
  • Bij ongerustheid

Voordelen
Als je afwacht laat je de natuur zijn gang gaan. Dit kan medisch gezien geen kwaad en heeft geen gevolgen voor een nieuwe zwangerschap. Dit in tegenstelling tot een curettage waarbij in 20% van de gevallen verklevingen optreden die een volgende innesteling kunnen bemoeilijken. Daarnaast kan het doormaken van het natuurlijk proces van loslaten van de zwangerschap helpen bij de verwerking van een miskraam.

Nadelen
Sommige vrouwen willen liever niet afwachten. Redenen kunnen zijn:

  • Afwachten geeft onzekerheid: je weet niet precies wanneer de miskraam op gang komt en dit verstoort het normale leven
  • Afwachten kan emotioneel zwaar zijn. Je kunt nog zwangerschapsverschijnselen hebben terwijl u weet dat het vruchtje niet meer leeft
  • Er is een kleine kans dat de zwangerschap niet in zijn geheel naar buiten komt (abortus incompletus). Het bloedverlies blijft dan aanhouden. In dat geval moet alsnog een curettage plaatsvinden

Curettage
Een curettage is een kleine ingreep. De baarmoederholte wordt via de vagina schoongemaakt: het is dus geen operatie waaraan je littekens overhoudt. Er zijn twee manieren: de baarmoederholte wordt via een dun slangetje (vacuümcurette) leeggezogen of met een curette (een soort lepeltje) schoongemaakt. De ingreep duurt ongeveer 5 à 10 minuten en gebeurt in dagbehandeling onder narcose of poliklinisch met pijnstillende medicatie via een infuus of via een ruggenprik.

Complicaties
Een curettage is niet geheel zonder gevolgen. Recent onderzoek toont aan dat bij 20% van de vrouwen er verklevingen optreden die een volgende zwangerschap kunnen bemoeilijken. Daarnaast is er een iets verhoogde kans op een vroeggeboorte bij een volgende zwangerschap (van 6 naar 9%). 

Andere weinig voorkomende complicaties kunnen zijn:

  • Het syndroom van Asherman: hierbij ontstaan verklevingen aan de binnenzijde van de baarmoeder. Deze moeten operatief worden weggehaald
  • Een enkele keer komt een perforatie voor: het dunne slangetje of de curette gaat dan per ongeluk door de wand van de baarmoeder heen. Meestal heeft dit geen gevolgen, maar het kan zijn dat u in dat geval iets langer in het ziekenhuis moet blijven om te zien of alles goed gaat.
  • Een laatste complicatie is een incomplete curettage, waarbij een rest van het vruchtje achterblijft. Een verschijnsel hierbij is dat u na de curettage bloed blijft verliezen. De rest van het zwangerschapsweefsel kan alsnog spontaan naar buiten komen. Soms gebeurt dit echter niet en moet u een tweede curettage ondergaan.

Misoprostol
Als je liever niet af wilt wachten óf als de miskraam niet spontaan begint kan de miskraam in gang gezet worden door Misoprostol. De gynaecoloog schrijft deze tabletten aan je voor, dus je zult hiervoor altijd eerst langs het ziekenhuis gaan. De gynaecoloog besluit dan samen met jou of deze keuze passend is bij je situatie.
Misoprostol is een medicatie in de vorm van vaginale tabletten die je zelf thuis in kunt brengen. Hierdoor wordt je baarmoeder gestimuleerd om al het weefsel af te gaan stoten. Het verloop hiervan is hetzelfde als bij het spontaan afwachten, behalve dat dit natuurlijk in gang gezet wordt door de medicatie. Ook nu mag je zo nodig paracetamol nemen ter pijnstilling.

Na het inbrengen komt de miskraam na enkele uren op gang en zul je het weefsel verliezen. In 90% van de gevallen komt de miskraam dan volledig af.  Als dit niet het geval is kan een curettage alsnog nodig zijn.


Emotionele verwerking en herstel
De meeste vrouwen herstellen lichamelijk vlot na een miskraam. Binnen enkele dagen kun je je lichamelijk weer goed voelen. Meestal heb je twee weken nog wat bloederig slijmverlies of bruine afscheiding.

Behalve lichamelijk, zul je deze miskraam ook psychisch en een plekje moeten geven. Een ieder doet dat op zijn/haar eigen manier. De meeste vrouwen hebben het moeilijk na een miskraam, het is een streep door de toekomst en het brengt een einde aan je gedachten over je te verwachten kindje. Geef jezelf ook de ruimte voor dit rouwproces.

Voor de partners is het vaak moeilijk om de vrouw te steunen. Bij hem stond de zwangerschap nog wat verder weg en is het moeilijk om zich in te leven wat een vrouw op dit moment voelt. 

Nog enkele tips:

  • Geef ook dit kindje gewoon een plekje in je gezin, geef het bijvoorbeeld een naam (wanneer je hier behoefte aan hebt) en/of begraaf het in de tuin, dat kan een belangrijke vorm van verwerking zijn.
  • Er is de mogelijkheid om van een levenloos kindje een akte van geboorte te laten maken op het gemeentehuis. Deze akte is sinds 2018 niet meer afhankelijk van de duur van de zwangerschap. Dit kan je helpen bij een stukje officiële erkenning dat jullie kindje ook ter wereld is gekomen.aangifte doodgeboren kindje info rijksoverheid
  • Het helpt om in je omgeving iemand te vinden die zelf een miskraam heeft gehad om over je gevoelens en emoties te praten (of zoek contact met een hulpverleningsinstantie).
  • Blijf je partner in het hele proces betrekken in je gevoelens vaak kun je veel steun bij elkaar vinden.
    Het is altijd mogelijk na een paar weken nog een gesprek met ons te hebben als je dit wenst. Je kunt ons dan nog vragen stellen en we kunnen eventueel je bloed nakijken op bloedarmoede.

Verwerking en emotionele beleving van een miskraam
Hoe je een miskraam beleeft en persoonlijk verwerkt is varieert van persoon tot persoon, ieder zal het verschillend en op zijn eigen manier beleven en verwerken. Het is moeilijk te zeggen hoe lang het allemaal duurt. Als het goed is zul je het gebeurde uiteindelijk een plaats kunnen geven en er vrede mee hebben.
De meeste vrouwen hebben het psychisch moeilijk na een miskraam. Het is een streep door je toekomst en het brengt abrupt een einde aan alle plannen en fantasieën over je verwachte kindje. Geef jezelf ook de ruimte voor dit rouwproces.

Vaak is je eerste reactie er één van ongeloof en verbijstering. Je leeft in een roes, er dringt niets tot je door. Daarna kan je misschien boos worden om het feit dat dit nu precies jou overkomt. Tevens ga je je vaak afvragen waardoor de miskraam ontstaan is, daarbij kunnen schuldgevoelens de kop opsteken. . “Had ik maar niet. . . ” en dan volgen een scala aan mogelijkheden: te hard gewerkt, te intensief gesport, gevreeën, te veel gepiekerd, onder de zonnebank gelegen etc. Een miskraam kan wel opgang komen na bv. een fikse vrijpartij, maar is nóóit de oorzaak. Als een gezonde vrucht zich eenmaal vastberaden heeft ingenesteld, dan groeit hij gewoon door en laat zich door niets weerhouden. Dus jezelf schuldig voelen over een miskraam hoeft niet, hoewel het wel heel gewoon en invoelbaar is. Daarna kunnen gevoelens van zuiver verdriet optreden, met uiteindelijk de berusting.

Voor je partner is het soms geen gemakkelijke opgave jou te steunen en te helpen. Vaak ben je zelf al veel meer bezig geweest met je zwangerschap. Bij hem staat het vaak nog verder weg en is het soms moeilijk in te leven wat je voelt. Hij zal het meestal op een andere manier verwerken dan jij. Dit kan spanningen opleveren, daarom is het ook heel belangrijk dat je hier samen over praat. En houd het volgende in gedachte:

  • Iedereen reageert verschillend
  • Geef elkaar nooit de schuld
  • Voorkom onnadenkende opmerkingen
  • Deel je gevoelens met elkaar

Je omgeving, zoals familie, vrienden en kennissen kunnen soms weinig begrip opbrengen voor de situatie. Ze mijden je misschien of komen uit onhandigheid met verkeerde opmerkingen: “Je bent nog jong, je zal heus nog weleens zwanger worden” of “Het is maar beter zo, anders had je toch een kindje gehad dat niet in orde was.”
’t Is allemaal wel goed bedoeld maar je schiet er niets mee op. Maar er zullen er ook zeker zijn die begripvol reageren en waar je je verhaal kwijt kunt. Het helpt als je over je miskraam praat. Of misschien vertrouw jij het liever toe aan het papier, houd dan een dagboek bij, het kan je helpen bij de verwerking.

Nog enkele tips:

  • Geef ook dit kindje gewoon een plekje in je gezin, geef het bijvoorbeeld een naam (wanneer je hier behoefte aan hebt) en/of begraaf het in de tuin, dat kan een belangrijke vorm van verwerking zijn.
  • Er is de mogelijkheid om van een levenloos kindje een akte van geboorte te laten maken op het gemeentehuis. Deze akte is sinds 2018 niet meer afhankelijk van de duur van de zwangerschap. Dit kan je helpen bij een stukje officiële erkenning dat jullie kindje ook ter wereld is gekomen. rijksoverheid aangifte doodgeboren kindje
  • Het helpt om in je omgeving iemand te vinden die zelf een miskraam heeft gehad om over je gevoelens en emoties te praten (of zoek contact met een hulpverleningsinstantie).
  • Blijf je partner in het hele proces betrekken in je gevoelens vaak kun je veel steun bij elkaar vinden.
  • Het is altijd mogelijk na een paar weken nog een gesprek met ons te hebben als je dit wenst. Je kunt ons dan nog vragen stellen en we kunnen eventueel je bloed nakijken op bloedarmoede.

Nieuwe zwangerschap
Geef jezelf na een miskraam even de tijd om te herstellen voordat je opnieuw zwanger wilt worden. Als richtlijn kun je aanhouden dat je tenminste weer een menstruatie hebt gehad.

Een nieuwe zwangerschap brengt meestal, behalve veel geluk, ook onzekerheid en ongerustheid met zich mee. Daarom mag je altijd vroeg in de zwangerschap, rond de 6-7 weken, even bij ons langs komen om met de echo te laten kijken. We kunnen je dan geen garanties geven, maar waarschijnlijk wel de bevestiging dat je zwangerschap nog intact is.